دسترسی غیرمجاز یکی از انواع جرایم امنیتی است که در اثر سوء استفاده از رایانه به وقوع می پیوندد و در ارتکاب بسیاری از جرایم رایانهای دارای نقش موثر است.
در این جرم هکر ها با اهداف مختلف همچون تفریح و خود نمایی، باج گیری یا تهدید صاحبان داده ها، و یا جاسوسی، اطلاعاتی را که مجاز به مشاهده آن نیستند، با نقص تدابیر امنیتی مورد بازبینی قرار میدهند.
دسترسی غیرمجاز عبارت است از:
1- دسترسی به بخش یا کل یک سیستم کامپیوتری بدون داشتن حق و مجوز این کار؛
2- مداخلات اطلاعاتی همچون انسداد، آسیب رساندن، حذف، جایگزینی، تخریب و یا سرکوب و توقیف داده های کامپیوتری بدون مجوز؛
3- سوء استفاده از دستگاه ها؛
4- جلوگیری غیرقانونی از دسترسی به داده های شخصی؛
5- جعل هویت و کلاهبرداری الکترونیک.
طبق ماده یک قانون جرائم رایانه ای، هركس به طور غيرمجاز به دادهها يا سامانههاي رايانهای يا مخابراتی كه به وسيله تدابير امنيتی حفاظت شده است دسترسی يابد، به حبس از نود و يك روز تا يك سال يا جزای نقدی از پنج ميليون تا بيست ميليون ريال يا هر دو مجازات محكوم خواهدشد.
با توجه به اطلاق ماده فوق، صرف دسترسی غیرمجاز به دادهها يا سامانههای رايانهای يا مخابراتی که به وسيله تدابير امنيتی حفاظت شده باشد مشمول مقررات ماده مذکور می باشد و طريق دسترسی اعم از مستقيم (فيزيکی) يا با واسطه (از طريق شبکه) تأثيری در قضيه ندارد.
فرض کنید فـردی از طريق فيزيكی، با فريب يا سوء استفاده از اعتماد صاحب ايميل، رمز ورودی به ايميل شخصی را بدست آورد؛ صرف به دست آوردن رمز ورودی به ايميل اشخاص جرم نيست، ولي چنانچه از طريق رمزی که به دست آورده، به داده يا سامانه دسترسی غیرمجاز پيدا کند، ميتواند از مصاديق جرم موضوع ماده يک قانون جرائم رايانهای باشد. به هر حال تشخيص مصداق با قاضی رسيدگی کننده است.
اگر داده ها، سامانه رایانه ای و یا مخابراتی که جرم دسترسی غیرمجاز علیه آن واقع شده سری باشند، موضوع از شمول این ماده خارج است و مطابق ماده سه قانون جرایم رایانه ای (جاسوسی) برای آن مجازات تعیین خواهد شد.